Kemur traustið að utan?

Samfylkingin kynnti í gær efnahagsstefnu sína og af því að það er margt til í því hjá Ingibjörgu Sólrúnu að þingflokkurinn nýtur ekki trausts þjóðarinnar var stefnumótuninni úthýst til  fyrrverandi Seðlabankastjóra, sem ber hið þjóðlega nafn Jón Sigurðsson og var iðnaðar- og viðskiptaráðherra á ofanverðri síðustu öld. Samfylkingin hafði  að nokkru leyti undirbúið jarðveginn fyrir kynningu þessarar stefnu með greinarskrifum framkvæmdastjóra ASÍ í siðustu viku.

Morgunblaðið fjallar í leiðara í dag um þessa efnahagsstefnu og bendir á að það sé dýpt og þungi í gagnrýni hins virta sérfræðings, sem mótað hefur stefnuna sem samþykkt verður umorðalaust á landsfundi umræðustjórnmálaflokksins mikla sem hefst á morgun. Sá böggull fylgi þó skammrifi að stefnan kalli á að forysta Samfylkingarinnar svari öðrum spurningum. Efnahagsstefna Jón Sigurðssonar felur í sér gagnrýni á hagstjórnina og kallar eftir því að dregið verði úr ríkisútgjöldum og fjárfestingaráformum ríkisins á næsta kjörtímabili. Því spyr Mogginn:

Úr því að þetta er mat Samfylkingarinnar hljóta forráðamenn hennar að upplýsa kjósendur um það hvaða útgjöldum ríkissjóðs þeir ætla að draga úr og hvaða fjárfestingaráformum þeir ætla að hægja á?

Ég tek undir þessa spurningu og í fullri hógværð býð ég Samfylkingunni afnot af kommentakerfinu hér til að koma svarinu á framfæri. Í leiðinni þætti mér vænt um að fá svar við annarri spurningu Moggans: 

Ætlar Samfylkingin komist hún til valda t.d. að falla frá fyrirhugaðri tvöföldun hringvegar til austurs og vesturs frá höfuðborgarsvæðinu?

En auðvitað er það ósanngjarnt af mér, andstæðingi Samfylkingarinnar, að eigna Jóni Sigurðssyni einum efnahagsstefnuna sem kynnt var í gær. Auðvitað hafa forsvarsmenn flokksins sjálfir tekið þátt í starfinu. Líklega hafa þingmenn og jafnvel starfsmenn flokksins lagt hönd á plóg, t.d. í þeim köflum sem Morgunblaðið lýsir með þessum orðum: 

Um leið og rit þetta einkennist af mikilli þekkingu á efnahagsmálum og yfirsýn koma þar líka fram skrýtnar vísbendingar um óraunsæi og takmarkaða þekkingu á því sem er að gerast í grasrót atvinnulífsins.  [...] Svona fáránlegar staðhæfingar draga úr trúverðugleika kynningarrits Samfylkingarinnar um efnahagsmál.

Þannig að kenning mín er sú að Jón Sigurðsson eigi kaflana sem eru svona traustir en þingflokkurinn, sem nýtur jú ekki trausts, að sögn flokksformannsins, hina kaflana sem Mogginn segir að séu ekki traustir heldur skrýtnir. Var nokkuð að því spurt á blaðamannafundinum í gær hvort Jón Sigurðsson verði ráðherra á vegum Samfylkingarinnar í nýrri ríkisstjórn?

Seðlabankagrín

Vilhjálmur Egilsson, hagfræðingur og framkvæmdastjóri Samtaka atvinnulífsins, fer hörðum orðum um aðferðir Seðlabankans við að meta heilsufar íslensks efnahagslífs í fréttabréfi dagsins. Viðskiptahallinn er helmingi minni en Seðlabankinn heldur fram, segir Vilhjálmur. Bankinn vanmetur stórlega tekjur Íslendinga af erlendum eignum, segir hann. Í raun gerir Vilhjálmur gys að bankanum og segir:

Seðlabankinn gaf út tölur um viðskiptahalla og erlenda skuldastöðu fyrir árið 2006 hinn 6. mars sl. Niðurstaðan var sú að viðskiptahallinn hefði numið 305 milljörðum króna eða 26,7% af VLF og að hrein skuldastaða í árslok hefði verið neikvæð um 120% af VLF. Þessar tölur eru ótrúlega háar og ættu að vekja skelfingu meðal allra sem eiga hagsmuna að gæta í íslensku efnahagslífi. Samt virtust viðbrögð almennt vera furðu róleg og fæstir í raun trúa því að eitthvað mikið sé að í efnahagslífinu. [...] Ástæða þess að viðbrögðin eru ekki eins og þau hefðu átt að vera samkvæmt bókinni er fyrst og fremst sú að enginn kannast við þann raunveruleika sem tölurnar lýsa. Þær aðferðir sem Seðlabankinn notar til þess að safna saman tölunum og þær tölur, sem birtar eru, lýsa ekki þeim raunveruleika sem íslenskt efnahagslíf býr við. Allt væri á öðrum endanum í atvinnulífinu ef tölur bankans væru réttar, fjöldi fyrirtækja væri á vonarvöl, stórfellt atvinnuleysi framundan og lánstraust íslenskra banka og íslenska ríkisins væri á við það sem gerist meðal þróunarlanda.

Síðan gefur Vilhjálmur skýringar á því hvar hann telur skekkju bankans liggja:

Það eru einkum tvær ástæður fyrir því að tölur Seðlabankans stemma ekki við raunveruleikann. Fyrri ástæðan er sú að bankinn afskrifar að hluta til beinar fjárfestingar Íslendinga erlendis (og erlendra aðila hérlendis) þannig að þessar tölur eru stórlega vanmetnar. Seinni ástæðan er sú að söluhagnaður, áfallinn eða innleystur, er ekki talinn til tekna (eða gjalda) í útreikningum á viðskiptahalla í samræmi við alþjóðlega staðla. Það hefur í för með sér stórar skekkjur í mati á viðskiptahallanum vegna þess að Seðlabankinn gerir heldur ekki sérstaklega grein fyrir söluhagnaði eða öðrum verðbreytingum á eignum samhliða hefðbundum útreikningum á viðskiptahalla eins og staðlarnir gera ráð fyrir að hægt sé að gera.

Ókeypis í strætó fyrir námsmenn

Ókeypis í strætó fyrir námsmenn í Reykjavík frá og með næsta hausti. Það eru fréttir. Var þetta ekki kosningaloforð hjá Birni Inga? Ég man ekki betur. Mér finnst þessi punktur líka mjög góður: "Þjónusta við sorphirðu verður bætt til að auka endurvinnslu. Boðið verður upp á bláar tunnur fyrir dagblöð frá heimilum og þjónusta á grenndarstöðvum verður aukin." Það er ekki vanþörf á og löngu tímabært.

Almennt finnst mér þessi nýja umhverfisstefna  borgarinnar sem Vilhjálmur og Gísli Marteinn voru að kynna í dag til fyrirmyndar. Mér sýnist að í henni kristallist vel sá munur sem er á stíl þeirra sem láta athafnirnar tala og hinna sem láta umræðuna nægja.

Hvað á ég við? Jú, þessi stefna er aðgerðaráætlun, þar sem er að finna fjölmörg raunhæf verkefni og viðfangsefni sem borgarstjórnarmeirihlutinn ætlar að ráðast í. Menn geta séð fyrir sér hvernig svona áætlun hefði litið út frá meirihluta sem þar sem VG væri ráðandi. Vísbending um það kom fram í andstöðu flokksins við aðgerðir til þess að fækka mávum við Tjörnina. VG vildi frekar að farið yrði í átak til þess að efla hreinlæti í borginni. (Þó er - eins og einhver benti á - það afleiðing aukins hreinlætis við strandlengjuna sem mávagerið er meira áberandi en nokkru sinni fyrr.) Sem sagt: þeim megin eru abstraksjónir teknar fram yfir en áþreifanleg verkefni.

En athafnastjórnmálamennirnir í ráðhúsinu fara þveröfuga leið, þeir velja áþreifanleg og raunhæf verkefni sem borgarbúar verða varir við og munu breyta ásýnd borgarinnar.

Ókeypis í bílastæði fyrir vistvæna bíla

Úrslitaatriði og önnur atriði

Mér fannst athyglisvert að hlusta á Katrínu Jakobsdóttur, varaformann Vinstri grænna, í viðtali við Jóhann Hauksson á Útvarpi Sögu í morgun. 

Meginatriði viðtalsins var spjall um stefnu VG í sjálfbærri þróun, sem verður víst kynnt í dag. Þau komu víða við, Katrín lýstu því yfir að hún útilokaði virkjun á háhitasvæðinu við Þeistareyki á næstu árum og kom það svo sem ekki á óvart. Það sem kom mér hins vegar á óvart var hvernig Katrín brást við spurningu Jóhanns um einkavæðingu orkufyrirtækja ríkisins, í þeim efnum skildi hún eftir smugu. Katrín lagði áherslu á þá VG teldu komið nóg af einkavæðingu í samfélaginu og það væri mikilvægt atriði í stefnu flokksins að grunnþjónusta eins og orkufyrirtæki og rekstur vegakerfisins væri áfram í opinberri eigu. En væri þetta úrslitaatriði, spurði Jóhann Hauksson, t.d. í stjórnarmyndunarviðræðum ykkar við Sjálfstæðisflokkinn?  Katrín sagði að þetta væri mikilvægt stefnuatriði "en það alltaf erfitt að tala um úrslitaatriði þegar kemur að stjórnarmyndunum og slíku". Í viðræðum VG og Sjálfstæðisflokksins þyrfti um margt að semja enda væru þetta flokkar hvor á sínum á sstjórnmálanna "og við þurfum að sjá til en það er mjög skýrt að við teljum nóg komið af einkavæðingu," sagði Katrín og lagði sig fram um, fannst mér, að loka nú engum dyrum. Hlustið sjálf, hér.

Undirskriftasöfnun

Ég er ekki sáttur við að Guðmundur Magnússon sé hættur að blogga aftur, hann reis upp frá bloggdauða yfir páskana en er nú lagstur fyrir á ný. Ég mótmæli harðlega. Hér er hafin undirskriftasöfnun fyrir þá sem skora á Guðmund Magnússon að halda áfram að blogga. Vinsamlegast skrifið undir í athugasemdum.

Borið í bakkafullan...

Ég er sammála helstu álitsgjöfum, eins og Morgunblaðinu og Pétri Tyrfingssyni, um það að leiðtogaþátturinn í sjónvarpinu í gærkvöldi var ágætur á að horfa og gefur vonir um málefnalega og kúltíveraða kosningabaráttu. Það er sannarlega þakkarvert ef menn losna við þann brag sem var á þessu vorið 2003. Líklega er það rétt hjá nafna mínum að stærsta breytingin er vegna formannsskiptanna hjá Sjálfstæðisflokknum. Það er svo annað mál að sú breyting hefur ekki orðið pólitískum ferli Ingibjargar Sólrúnar til framdráttar, þvert á móti. Mér fannst það sjást á henni að sjálfsöryggið er ekki hið sama og áður,  meðan hún var anti-Davíð, óöryggið braust fram í því að hún virtist hrædd um að gengið yrði fram hjá sér í þættinum og hún var nokkrum sinnum með innskot eins og: nú verð ég að fá að komast að og á ég ekki að segja eitthvað um ríkisstjórnina? Mér finnst Ingibjörg hins vegar alltaf leggja sig fram um að vera málefnaleg og ég skil illa hvað hún vekur heita andstöðu hjá mörgum, Guðmundur heitinn bloggari segir að stíll hennar sé gamaldags en ég hallast frekar að því að hún minni menn á Davíð, og margir telji að þau hefðu átt að leiðast saman inn í hið pólitíska sólarlag, fjandvinirnir.

Ég var líka ánægður með Jón Sigurðsson í þessum þætti og held að honum sé að takast jafnt og þétt að vinna á, hann hélt sig við sín meginskilaboð: áfram árangur - ekkert stopp. Það var helst að hann væri ekki nógu djarfur að kveðja sér hljóðs en það er hárfín lína og eins og fram kom að ofan fannst mér ISG fara yfir þá línu og virka fyrir vikið óörugg. Aðeins of kurteis við forsætisráðherrann,  hefði viljað sjá hann greina sig betur frá honum en mér létti líka við að heyra hann tala niður þá hugmynd sem verið hefur í gangi að hann útiloki stjórnarsamstarf við VG og Samfylkingu, ég held að það hafi aldrei verið byggt á öðru en útúrsnúningi úr hans orðum, augljóslega gengur hann "óbundinn til kosninga" og semur við hvern þann flokk sem málefnaleg samstæða næst við ef sú staða kemur upp. Minn maður í þessu.

Steingrímur J. Sigfússon stóð sig líka vel og það er ljóst að hann ræður ágætlega við hlutverk yfirvegaðs og miðjusækins foringingja enda maður með yfir 20 ára reynslu. Framganga hans er önnur en áður, hann er ekki jafnreiður.  Það örlaði á tilraunum til stjórnarmyndunar milli hans og Geirs H. Haarde þegar Steingrímur greindi frá þeirri stefnubreytingu VG að í stað þess að krefjast þess að fjármagnstekjuskattur yrði hækkaður úr 10 í 18% mundu þeir sætta sig við hækkun í 14%. Þetta er sjálfsagt ein stærsta hindrunin í vegi þess að VG og Sjálfstæðisflokkur geti náð saman um stjórnarmyndun, kemur beint að kjarna málsins um andstæða sýn flokkanna tveggja á stjórnmálin. Steingrímur er nú búinn að leggja sig fram um að lækka þá hindrun og getur illa gengið lengra en hann gerði í gærkvöldi án þess "að svíkja sína huldumey". Hins vegar er því enn ósvarað hvort Geir H. Haarde er tilbúinn að standa að því að hækka fjármagnstekjuskattinn úr 10% í 14%. Ég sé illa fyrir mér að landsfundur sjálfstæðismanna um næstu helgi samþykki neitt sem nýtist formanninum í slíkan leiðangur. 

Annars finnst mér við hæfi að fara miklum viðurkenningarorðum um frammistöðu Geirs í þættinum, mér fannst hann frábær, nýtti tíma sinn vel með hárnákvæmum skilaboðum og beittri gagnrýni á andstæðingana þegar við á. Samt hógvær og alls ekki plássfrekur. Súrrealískasta augnarblik þáttarins var þegar Geir spurði Ómar Ragnarsson hvort það væri rétt að hann hefði viljað nýta aðrennslisgöng Kárahnjúkavirkjunar undir maraþonhlaup en ekki til raforkuframleiðslu og Ómar játti því. Þetta var eina óþægilega spurningin sem  Ómar fékk í þættinum og mér fannst komast nokkuð vel frá sínu, hann var þarna í fyrsta skipti í þessum félagsskap og ég trúi því að stuðningsmenn hans séu sáttir. Mér er sagt að þetta sé í fyrsta skipti sem maður fái sæti í leiðtogaþætti án þess að vera kominn fram með einn einasta framboðslista og líklega hefur sú staðreynd að Ómar er og hefur verið þjóðareign áratugum saman auðveldað mönnum að víkja frá hefðinni.

Eins og við var að búast fórst Ómari best að tala um sitt hjartans mál, virkjanamálin, en hann á enn nokkuð í land í öðrum málum. Við viljum annars konar hagkerfi, annars konar atvinnustarfsemi, sagði hann meðal annars.  Það var undarleg yfirlýsing, eitt andartak fannst mér ég vera að hlusta á gamlan byltingarsinna. Hann þarf væntanlega að útskýra þessar hugmyndir betur síðar. Eins efast ég um að hann tali mikið meira um 150.000 kr. skattleysismörk, sem kostar um 60 milljarða króna eða um 20% af ríkisútgjöldum að hrinda í framkvæmd. Ekki trúverðugt.

Guðjón Arnar Kristjánsson var líka í þættinum og það kom í ljós að það er engin leið að fá botn í útlendingastefnu flokksins og að Guðjón hefur ekki sannfæringu fyrir henni sjálfur, tilraunir hans til að tala máli hennar skorti sannfæringarkraft, sem betur fer, enda var hann þarna aleinn á báti og hefur horfst í augu við að þetta mál nær ekki í gegn hjá fólki. Hann sagði að á næstunni mundu frjálslyndir kynna fleiri mál, sjávarútvegsmál, samgöngumál og fleira. Mér fannst gæta tilhlökkunar í málrómnum eins og Guðjón vildi helst af öllu aldrei þurfa að tala um útlendingamálin oftar og gæti ekki beðið eftir því að fá að tala aftur um sjávarútveg og jarðgöng.  Ég hlakka til þess líka og er viss um að hann sækir í sig veðrið þegar þar er komið sögu.

Uss, þetta er orðin allt of löng færsla.

Hægar sagt en gert

Fyrir viku var Halldór Halldórsson bæjarstjóri á Ísafirði að rifja upp athyglisverða sögu í Íslandi í dag. Það var í upphafi árs 2003 að Vestfirðingar lýstu því yfir að landshlutinn yrði stóriðjulaus. Þetta var þegar framkvæmdir fyrir austan voru að hefjast og andstæðingar þeirra höfðu talað um að hægt væri að búa til 700 störf við eitthvað annað.  Í viðtali við Moggann 29. janúar 2003 tók Halldór þau á orðinu og sagði: 

Hann segir Vestfirðinga ekki hafa kallað eftir stóriðju, líkt og aðrir landshlutar, og því eigi þeir ákveðna samleið með fólki sem vilji nýta náttúruna á annan hátt en með virkjun fallvatna og stóriðju. Sjálfur vill hann virkja hugmyndir þessa fólks og fá það til samstarfs um nýtingu sóknarfæra sem felast í aukinni ferðaþjónustu í stórbrotinni náttúru. Á Vestfjörðum sé ekki eins mikil víðátta og fyrir norðan Vatnajökul en mikið hálendi sé þar að finna, djúpa firði, elstu berglög landsins, fegurð Hornstranda, fjölbreytt fuglalíf, jökul, snarbrött björg, rauða sanda og sögufræga staði. [...] "Ég mundi gjarnan vilja að þeir sem eru í forsvari fyrir náttúruverndarsamtök gengju í lið með okkur eða bjóði upp á samstarf um að þróa svona verkefni hér," segir bæjarstjórinn.

Daginn eftir fagnaði Mogginn orðum Halldórs í leiðara og sagði hugmyndir hans athyglisverðar enda hefðu náttúruverndarsinnar legið undir ámæli fyrir að leggja ekki fram raunhæfar tillögur er komið gætu í stað stóriðju til lausnar bágbornu atvinnuástandi, svo sem á Austfjörðum: 

Áeggjan hans er eftirtektarverð að því leyti að ef náttúruverndarsinnar taka henni af alvöru mætti nota Vestfirði - þótt þeir séu ekki í bráðri hættu frá náttúruverndarsjónarmiði - til þróunarstarfs, þar sem sýnt væri og sannað að aðrar leiðir en stóriðja séu færar í atvinnuuppbyggingu og eflingu efnahagslífsins. Þær forsendur sem þannig yrðu til á Vestfjörðum gætu, ef vel tekst til, orðið raunhæfur valkostur við stóriðju í framtíðinni og þannig komið í veg fyrir að enn lengra sé seilst í þá átt að skerða ósnortin öræfi landsins.

Sama dag fögnuðu Ólöf Guðný Valdimarsdóttir, þá formaður Landverndar, og Árni Finnsson,  formaður Náttúruverndarsamtaka Íslands, áskorun Halldórs á síðum Moggans. Hún sagði þau ljós í myrkrinu, hann kvaðst vonast til að samstarf tækist. Leið nú og beið og í Íslandi í dag sl. mánudag sagði Halldór að ekkert hefði gerst og ekkert út úr þessu komið. Eitthvað annað er greinilega hægar sagt en gert.

Vel ort

Karl Sigurbjörnsson, biskup, í páskapredikun: 

Hinn andlegi hafís guðleysisins lónar fyrir landi, og ískalda og vonarsnauða þoku stafar frá honum.

Guðmundur Magnússon farinn að blogga aftur

Guðmundur Magnússon eðalbloggari er byrjaður að blogga aftur eftir örstutt hlé. Hann er kominn á nýjan stað, heldur sig nærri bloggátthögum okkar beggja og margra annarra bloggara og virðist ekki á þeim buxunum að snúa aftur á moggabloggið. Guðmundur segist hugsa þetta blogg sem dægradvöl yfir páskana en ég ætla að vona að hann haldi áfram fyrst hann er á annað borð byrjaður aftur. Slóðin hans er sjalfsagt.blogspot.com. Góða skemmtun. 

Leiðtogar og kannanir

Ég horfði hér í sveitinni á leiðtogaþáttinn í Norðausturkjördæmi á Stöð 2 í gærkvöldi. Könnunin sem birt var í upphafi þáttarins var sláandi og vissulega er það ótrúleg niðurstaða að framsókn mælist  þar aðeins með tæp 13%. Þess vegna var mér létt þegar Gallup könnunin í Mogganum í dag sýnir  Framsókn með 19,6% í þessu sama kjördæmi. Samt hlýtur þessi staða að vera Valgerði Sverrisdóttur og hennar fólki áhyggjuefni en þau voru með um 32% atkvæða þarna síðast. 

En ég held að þessi könnun hafi ekki verið Steingrími J. að skapi og í dag staðfestir Gallup að VG er á leið niður brekkuna, þeir tapa 5% frá Gallup-könnuninni 15. mars. Raunar sýnist mér að síðan þá hafi 5% færst frá Vinstri grænum til Íslandshreyfingarinnar og 2% farið frá Samfylkingunni, eitt til Sjálfstæðisflokksins og annað til Framsóknarflokksins. Steingrímur er annars að standa sig nokkuð vel í þessari baráttu þykir mér. Hann er í þeirri stöðu að vera þekktasti formaðurinn á sviðinu núna og kannski sá sem hefur mestan karisma. Það mætti segja að hann sé að reyna að hlaupa í ákveðið skarð sem Davíð Oddsson skildi eftir sig, svo ótrúlegt sem það kann að hljóma.

Mér fannst merkilegt að heyra Steingrím ekki útiloka það að setja Vaðlaheiðagöng í einkaframkvæmd. Honum er greinilega umhugað um að viðhalda möguleika á samstjórn með Sjálfstæðisflokknum. Það var líka athyglisvert að hlusta á eggjahljóðið í Steingrími og Kristjáni Þór, en sá síðarnefndi virtist býsna áhugasamur um að vinna með VG í ríkisstjórn. Raunar held ég að það sé alveg rétt sem Kristján Þór sagði í þættinum að það er mikið kallað eftir breyttri ríkisstjórn í þjóðfélaginu.

Síðast en ekki síst var gaman að fylgjast með Sigurjóni Þórðarsyni, sem greindi frá því að hann væri nýbúi í kjördæminu, ætlaði að flytja til Akureyrar frá Sauðárkróki og treysti því að vel yrði tekið á móti honum í kjördæminu. Að öðru leyti talaði hann um sjávarútveg. Þannig að Sigurjón rekur kosningabaráttu sem byggist á því að í Norðausturkjördæmi vilji menn taka vel á móti nýbúum.