Níðvísan dýra: 15 ára afmæli "Skítlegs eðlis" á þriðjudag

Næstkomandi þriðjudag, 13. febrúar, verða liðin 15 ár frá því að hin frægu ummæli um skítlegt eðli forsætisráðherra féllu í ræðustóli Alþingis. Ólafur Ragnar Grímsson mælti og beindi spjótum að Davíð Oddssyni. Tilefnið var umræður um auglýsingakostnað fjármálaráðuneytisins í embættistíð Ólafs Ragnars og upplýsingafulltrúatíð Marðar Árnasonar en þeir notuðu 75 milljónir í auglýsingar á verkum sínum síðustu 16 mánuði kjörtímabilsins og fólu flokksbræðrum sínum í auglýsingastofunni Hvíta húsinu að ráðstafa 61 milljón af þeirri fjárhæð fram hjá útboði.

Ummælin um skítlegt eðli hafa mjög mótað stjórnmálalíf á Íslandi þann tíma sem liðinn er síðan og eru tilraunir sjálfstæðismanna til að jafna sakirnar við Ólaf Ragnar fleiri en tölu verður á komið. Enn er þessa ekki að fullu hefnt gagnvart Ólafi Ragnari, að mati sjálfstæðismanna. Spurning er hvort haldið verði upp á daginn 13. febrúar með sérstökum hætti? Hvað sem því líður ætla ég hér að minnast þessara tímamóta með því að rifja upp þessa sögu alla.

Þá er fyrst frá því að segja að hinn 7. desember 1991 lagði Árni M. Mathiesen, þá alþingismaður en nú fjármálaráðherra, fram á Alþingi fyrirspurn til Friðriks Sophussonar, fjármálaráðherra, og spurði um auglýsingakostnað fjármálaráðuneytisins á árinu 1990 annars vegar og fyrstu fjóra mánuði ársins 1991 hins vegar, þ.e.a.s. síðustu sextán mánuðina fyrir þingkosningarnar 1991. Á þeim tíma var fjármálaráðherra Ólafur Ragnar Grímsson, sem nú var orðinn stjórnarandstæðingur og leiðtogi Alþýðubandalagsins.

Eins og lög gera ráð fyrir svaraði Friðrik Sophusson fyrirspurninni á þingfundi 13. febrúar 1992. Í svari hans kom fram að samtals nam auglýsinga- og kynningarkostnaður fjármálaráðuneytisins þessa sextán mánuði fyrir kosningarnar vorið 1991 75 milljónum króna. Það jafngildir 124,9 milljónum á verðlagi í lok síðasta árs ef ég kann að uppreikna rétt vísitölu neysluverðs. Þar af runnu 63 milljónir króna (á verðlagi 1992) til auglýsingastofunnar Hvíta hússins en meðal eigenda hennar voru kunnir Alþýðubandalagsmenn, stuðningsmenn og samstarfsmenn Ólafs Ragnars. Friðrik sagði m.a.: 

Um 90% af auglýsingakostnaðinum verður til vegna sérstakra verkefna sem ráðuneytið lagði áherslu á. Þetta tekur til sérstakra aðgerða og fræðslu um notkun sjóðvéla, upplýsinga- og kynningarstarfs um virðisaukaskatt og staðgreiðslu opinberra gjalda. Engar fastar reglur gilda um kostnað vegna auglýsinga er snerta upplýsinga- og kynningarstarf sem tekur til ferðalaga og funda ráðuneytisins. Því hlýtur það að fara eftir verkefnum hverju sinni á hvaða liðum slíkur kostnaður lendir.

Í seinni ræðu sinni sagði Friðrik m.a. þetta:

Það hlýtur að vera ógætilegt af hálfu formanns stjórnmálaflokks sem gegnir jafnveigamiklu embætti og fjármálaráðherraembættinu að versla í svo stórum stíl við auglýsingastofu sem, eins og allir vita, rak meira og minna kosningabaráttu Alþb. fyrir síðustu kosningar og sá um allan prentaðan áróður flokksins annan en þann sem kom fram í Þjóðviljanum sáluga. Þetta er ekki sagt vegna þess að ég sé að gefa í skyn eitt eða annað heldur einungis vegna þess að það gefur auga leið að grunsemdir og tortryggni hljóta að vakna.

Skömmu áður en að seinni ræðu Friðriks kom hafði níðvísan dýra þegar verið kveðin. Aðdragandi hennar var sá að Davíð Oddsson, forsætisráðherra, blandaði sér í umræður um þessa fyrirspurn með stuttri ræðu sem hljóðaði svo:

Virðulegi forseti. Upp úr þessum upplýsingum stendur og er meginmál að mínu viti hversu ógætilegt það var af formanni Alþb. að láta sömu auglýsingaskrifstofu vera í stórkostlegum viðskiptum við fjmrn. og sjá um kosningabaráttu Alþb.

Bað þá Ólafur Ragnar forseta um orðið og kvaðst þurfa að bera af sér sakir og sagði:

Virðulegi forseti. Þetta leikrit Sjálfstfl. hér í þingsalnum er satt að segja orðið mjög ómerkilegt. Og lengi skal manninn reyna, hæstv. forsrh. Að hæstv. forsrh. skuli taka þátt í þessu leikriti með svo ómerkilegum hætti sem hann gerði hér. Ég hélt satt að segja ekki, og vona að mér fyrirgefist að ég segi það, að svona skítlegt eðli væri inni í hæstv. forsrh. en það kom greinilega hér fram. (Gripið fram í: Hvað sagði ræðumaður?) Ég sagði: svona skítlegt eðli.

Fór þá kliður mikill um salinn og eru gárur hans enn að skella á hlustum landsmanna með reglulegu millibili og gera sjálfsagt lengi enn, amk jafnlengi og Ólafur Ragnar situr Bessastaði.

Þess skal svo að lokum geta að fram kom í málinu að fjármálaráðuneytið hefði gengist fyrir útboði vegna auglýsingamála sinna.  Fjölmargar auglýsingastofur gerðu tilboð í verkið. Hvíta húsið var ekki þeirra á meðal. Engu að síður var því fyrirtæki falið að vinna verkið.

Athugasemdir

[Ármann (IP-tala skráð) 7.2.2007 kl. 18:18]

Þessi upprifjun sýnir að Ólafur notaði ljót orð af litlu tilefni. Sannar að sannleikanum verður hver sárreiðastur.

[abbababb (IP-tala skráð) 7.2.2007 kl. 18:36]

Já, menn ættu þá kannski núna líka að rifja upp hvað "erfingi Kópavogs" eins og hann var nefndur um daginn, fékk margar milljónir króna greiddar til auglýsingastofu sinnar á sama tíma og hann var aðstoðarmaður samgönguráðherra. (Síminn / Nonni og manni / Ármann Kr., velkist einhver í vafa).